Tarımsal Posalardan Etlik Piliç ve Yumurta Tavukları İçin Yem Katkı Maddesi Üretilmesi

Tarımsal üretim süreçlerinde atıl ürün olarak ortaya çıkan domates posası, üzüm posası ve elma posasının, kanatlı hayvanlarda probiyotik (yararlı mikroorganizma) olarak kullanılan bakteri (Lactobacillus acidophilus), maya (Saccharomyces cerevisiae) ve mantar (Aspergillus niger) ile fermente edilmesiyle etlik piliç ve yumurta tavuğu yemlerinde %1 düzeyinde kullanılabilecek bir yem katkı maddesi üretilebileceği belirlenmiştir (Tablo 1).

Tablo 1. Domates posası, üzüm posası ve elma posası karışımının probiyotik mikroorganizmalarla fermente edilmesi

Fermantasyon öncesi posa karışımı	Fermantasyon sonrası posa karışımı
Lactobacillus acidophilus ile fermantasyonu sırasında posa karışımı	Saccharomyces cerevisiae ile fermantasyonu sırasında posa karışımı
Aspergillus niger ile fermantasyonu sırasında posa karışımı	L. acidophilus, S. cerevisiae ve A. niger ile ardışık fermantasyonu sırasında posa karışımı

Proje sonuçları aşağıda özetlenmiştir;

1. Serbest su bulunmayan nemli ortamlarda mikrobiyal gelişimi ifade eden katı kültür fermantasyonu ile domates posası, üzüm posası ve elma posalarının ağırlıkça eşit oranlarda karıştırılmasıyla oluşturulan posa karışımının amino asit, ham protein, ham kül içeriği arttırılabilmekte, ham selüloz, NDF (nötr deterjanda çözünmeyen lif), ADF (asit deterjanda çözünmeyen lif) düzeyi azaltılabilmektedir.
2. Katı kültür fermantasyonuyla posa karışımının selenyum içeriği ve toplam karotenoid madde içeriği arttırılabilmektedir.
3. Katı kültür fermantasyonu bazı fenolik maddeler ile toplam fenol, toplam flavonoid ve toplam antioksidan aktivite düzeylerini düşürürken bazı fenolik madde miktarlarında artışa neden olmuştur.
4. Posa karışımı ve fermente posa karışımları E. coli üzerine antimikrobiyal etki gösterirken posa karışımının S. cerevisiae ile fermente edilmesiyle antibakteriyel aktivitesinin arttırılabildiği belirlenmiştir.
5. Posa karışımı veya fermente posa karışımı etlik piliçlerde canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı veya yem tüketimini istatistiksel olarak önemli düzeyde etkilemezken S. cerevisiae ile fermente edilmiş posa karışımı etlik piliçlerin 22-42. günler arası yemden yararlanma oranını kontrol grubuna göre iyileştirirken, 1-42. günler arası yemden yararlanma oranını iyileştirme eğilimi gösterdiği belirlenmiştir.
6. Posa karışımı veya fermente posa karışımlarının etlik piliçlerin karkas parametrelerine ve bağırsak mikroflorasına istatistiksel olarak önemli bir etkisi olmamıştır.
7. Etlik piliç karma yemlerine posa karışımı, L. acidophilus, A. niger ve ardışık fermantasyona tabi tutulmuş posa karışımı ilavesinin göğüs eti L* değerini kontrol grubuna göre arttırdığı, A. niger ile fermente edilen posa karışımı verilmesinin ise göğüs eti b* değerini kontrol grubuna göre azalttığı, L. acidophilus ile fermente edilmiş posa karışımının ise göğüs eti su tutma kapasitesini arttırdığı belirlenmiştir.
8. Etlik piliç yemlerine L. acidophilus, S. cerevisiae ve A. niger ile ardışık fermantasyona tabi tutulan posa karışımı ilave edilmesiyle serum GPx-4 düzeyi kontrol, posa karışımı, L. acidophilus veya S. cerevisiae ile fermente edilmiş posa karışımına göre, SOD düzeyinin ise kontrol dışındaki diğer gruplara göre artış gösterdiği belirlenmiştir.
9. Yumurta tavuğu yemine katılan ardışık fermente edilen posa karışımının 25-28. haftalar arası yemden yararlanma oranını, kontrol ve posa karışımı gruplarına göre ve L. acidophilus, S. cerevisiae veya ardışık fermente edilen posa karışımının ise 20-28. hafta yemden yararlanma oranını posa karışımı grubuna göre iyileştirme eğiliminde olduğu, buna karşın verim düzeyi, yumurta ağırlığı, yumurta kitlesi ve yem tüketimi üzerine muamele gruplarının istatistiksel olarak önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir.
10. Yumurta tavuklarına posa karışımı, L. acidophilus veya S. cerevisiae ile fermente edilmiş posa karışımı verilmesinin yumurta sarı rengini kontrol grubuna göre arttırdığı belirlenmiştir.
11. Karma yemlerine L. acidophilus ile fermente edilmiş posa karışımı ilave edilmesinin yumurta orta kısım kabuk kalınlığını kontrol ve A. niger grubuna göre arttırdığı, S. cerevisiae veya L. acidophilus ile fermente posa karışımı ilavesiyle ise kabuk kalınlığı ortalamasını kontrol grubuna göre, kabuk oranını ise kontrol ve posa karışımı grubuna göre arttırma eğiliminde olduğu belirlenmiştir.
12. Yumurta tavuğu yemine bireysel mikroorganizmalarla fermente posa karışımı verilmesinin kör bağırsak Lactobacillus spp. sayısını kontrol ve ardışık fermente grubuna göre, L. acidophilus veya A. niger ile fermente edilmiş posa karışımı verilmesinin kontrol, posa karışımı ve ardışık fermente posa karışımına göre arttırdığı belirlenmiştir.
13. Karma yemlerine S. cerevisiae veya A. niger ile fermente edilmiş posa karışımı ilavesinin serum GPx-4 düzeyini kontrol, posa karışımı ve ardışık fermantasyon gruplarına göre arttırdığı belirlenmiştir.

Çalışmanın sonuçları, katı kültür fermantasyonuyla domates, üzüm ve elma posası karışımından etlik piliçlerde yemden yararlanma oranı ile antioksidan kapasiteyi, yumurta tavuklarında ise yemden yararlanma oranı, yumurta sarı rengi, kabuk kalitesi, bağırsak mikroflorası ve antioksidan kapasiteyi iyileştiren yem katkı maddelerinin üretilebileceğini göstermiştir.

Çalışmanın sonuçlarına göre, etlik piliçlerde yemden yararlanma oranını iyileştirmek için S. cerevisiae ile, göğüs eti su tutma kapasitesini iyileştirmek için L. acidophilus ile, antioksidan aktiviteyi iyileştirmek için ardışık fermente edilmiş posa karışımı önerilmektedir.

Çalışmanın sonuçlarına göre, yumurta tavuklarında ise yemden yararlanma oranını iyileştirmek için L. acidophilus, S. cerevisiae veya ardışık fermente edilmiş, yumurta sarı rengini iyileştirmek için posa karışımı, L. acidophilus veya S. cerevisiae ile, yumurta kabuk kalınlığını iyileştirmek için L. acidophilus veya S. cerevisiae ile, bağırsak mikroflorasını iyileştirmek için L. acidophilus, S. cerevisiae veya A. niger ile, antioksidan kapasiteyi iyileştirmek için S. cerevisiae veya A. niger ile fermente edilmiş posa karışımı önerilmektedir.

Söz konusu çalışma TÜBİTAK TOVAG 220O022 nolu proje koduyla desteklenmiştir. Desteklerinden dolayı TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.